Atrakcje turystyczne
Wędrując po Trzciance natkniemy się na liczne zabytkowe obiekty z przełomu XIX I XX wieku. Warto zwrócić uwagę na ciekawostki architektoniczno-krajobrazowe, które zachowały częściowo cechy nieprzemijającej wartości:
Park Ryb Słodkowodnych znajduje się nad jeziorem Sarcz w Trzciance, przy drodze wojewódzkiej 178 (Poznań – Kołobrzeg).
Z dala od hałasu i masowej turystyki można aktywnie spędzić wolny czas poznając budowę anatomiczną najbardziej charakterystycznych gatunków ryb słodkowodnych. Wzdłuż nowo wybudowanych ścieżek pieszo-rowerowych, ustawionych zostało 10 makiet gigantycznych ryb wykonanych ze szczególną precyzją. O rozmnażaniu ryb, narzędziach rybackich, czy wartościach odżywczych ryb zainteresowani mogą dowiedzieć się z rozstawionych dodatkowo tablic edukacyjnych. Ponadto, na terenie parku znajdują się trzy modele zwierząt leśnych: dzika, jelenia oraz wilka, sześć modeli grzybów: muchomor, koźlarz czerwony, borowik, gąska zielonka i dwie kurki. Osobom, które lubią obserwować drzewa, z pewnością ukaże się olbrzymi, ale łagodny i przyjazny pająk krzyżak.
Atrakcją Parku jest otoczenie, czyli bliskość jeziora i lasu. W sąsiedztwie znajdują się pomosty, slip do wodowania sprzętu wodnego, baza gastronomiczna i hotelowa, wypożyczalnia sprzętu wodnego, wiata z miejscem do grillowania oraz siłownia zewnętrzna i plac zabaw dla dzieci.
Serdecznie zapraszamy do ogólnodostępnego, całorocznego, Parku Ryb Słodkowodnych w Trzciance całe rodziny, jak również szkoły na lekcje biologii. Strona internetowa Parku Ryb Słodkowodnych: parkryb.trzcianka.pl
Neobarokowy Kościół pw. św. Jana Chrzciciela pochodzi z roku 1916 i zbudowany został w miejscu trzech innych świątyń, z których najstarsza powstała w 1580 r. Gruntowną restaurację obiektu przeprowadzono w latach 1980-1985. Dziś stojąca bryła świątyni jest budynkiem trójnawowym, bazylikowym z asymetrycznie usytuowaną wieżą wpisaną do państwowego rejestru zabytków. Wewnątrz zachowały się ołtarze: główny, barokowy prawdopodobnie z początków XVIII w., dwa boczne, rokokowe z końca VIII w., które znajdowały się jeszcze w pierwszym murowanym kościele. Ołtarze te przywędrowały do Trzcianki ze zlikwidowanego w 1827 r. klasztoru w Gołańczy. Godne uwagi są także: rzeźba Chrystusa Króla (późny barok) oraz obraz św. Jana Chrzciciela z końca XIX w. We wschodnim przęśle nawy południowej mieści się kaplica Matki Bożej Saletyńskiej z figurą Płaczącej Pani, kamieniem z góry objawienia w La Salette i malowidłem ściennym autorstwa lokalnej artystki Elżbiety Wasyłyk. Przy ścianie prezbiterium mieści się marmurowa chrzcielnica z 1967 r projektu Jana Budziaka z Krakowa. Nocą kościół jest pięknie oświetlony i stanowi centralny punkt miasta.
Jest to dworek typu miejskiego, którego charakterystycznym detalem jest podcieniowe wejście z kolumnami. Obiekt nosił zwyczajowo nazwę „Burmistrzówka”, co określało jego przeznaczenie. Od wybudowania do połowy XIX wieku było to służbowe mieszkanie burmistrza miasta. W budynku odbywały się również posiedzenia Rady Miejskiej. W 1854 roku zmieniono lokalizację Ratusza i odtąd budynek pełnił tylko funkcję mieszkalną. W 1971 roku postanowiono zlokalizować w nim trzcianeckie Muzeum, w którym obecnie zgromadzonych jest ponad 25.000 eksponatów związanych z regionem. Dzisiaj stanowi ono jeden z dwóch budynków instytucji, gdzie prezentowana jest stała wystawa obrazująca dzieje Trzcianki i okolic.
Budynek Poczty w Trzciance wzniesiono w 1893 r., a rozbudowano go w latach 1929-1930. Jest to klasyczne, neogotyckie budownictwo publiczne, którego charakterystyczną cechą jest wykonanie elewacji z czerwonej, klinkierowej cegły. Ciekawym elementem zdobniczym elewacji zachodniej są mozaiki, między innymi z herbem Trzcianki. Plac przy którym usytuowana jest poczta był niegdyś rynkiem miejskim, na którym od XVII w. odbywały się jarmarki. Jest to jeden z niewielu budynków użyteczności publicznej w Trzciance, który pełni niezmiennie tę samą funkcję.
Okazały budynek Urzędu Miejskiego – najstarsza część obecnego Ratusza pochodzi z początków XIX wieku. Obiekt został wybudowany dla celów mieszkalnych. W 1854 roku klasyczny na ówczesne czasy budynek został wykupiony przez władze miejskie od postrzygacza wełny Sauera i po adaptacji stał się siedzibą władz miejskich. Do tej pory spotkania magistratu odbywały się, bowiem w mieszkaniu burmistrza lub w karczmie. W latach 1907-1908 dobudowano dodatkowe, okazałe secesyjne skrzydło z dwoma frontalnymi wejściami i salą obrad. Z tego okresu pochodzi dzisiejszy wygląd trzcianeckiego Ratusza z tak charakterystyczną miedzianą, kopulastą wieżyczką. Wówczas budynek był zarówno mieszkaniem służbowym urzędującego burmistrza, jak i miejscem spotkań Rady Miejskiej oraz miejscem pracy urzędników magistratu. W obiekcie zlokalizowana była także Miejska Kasa Oszczędności oraz posterunek policji. W 1974 roku zmieniono witraż w sali sesyjnej, wprowadzając herb miasta i godło państwowe. Autorem tego witrażu był E. Ćwirlej, a wykonawcą pracownia szamotulska L. Brzezińskiego. Od 1945 roku, aż po dzień dzisiejszy budynek nieprzerwanie jest siedzibą władz miejskich Trzcianki.
Na skraju placu H. Sienkiewicza i częściowo wzdłuż ulicy St. Staszica wznosi się okazała budowla, będąca przykładem niemieckiego budownictwa oświatowego. Wybudowano ją w 1915 roku z przeznaczeniem na powszechną szkołę ewangelicką. Ówczesny koszt wzniesienia tej placówki opiewał na kwotę 175.000 marek niemieckich. Obiekt ten posiadał 16 izb lekcyjnych, pięć gabinetów naukowych, pracownię robót ręcznych, kancelarię rektora, sanitariaty, natryski oraz mieszkanie woźnego. Później, w latach 1928-1929, ewangelicki kompleks szkolny rozbudowano. Zostało dobudowane skrzydło wzdłuż obecnej ulicy Staszica, a także sala widowiskowo-sportowa, w której na piętrze, usytuowano także muzeum regionalne.
Od 1948 r. w budynku mieściła się 11-letnia Szkoła Ogólnokształcąca (podstawowa i licealna), a potem kolejno: Liceum Pedagogiczne, Zespół Szkół Zawodowych, Liceum Medyczne, Liceum Ogólnokształcące. W 1976 r., na bazie istniejących szkół powstał Zespół Szkół w Trzciance, którego organem prowadzącym, od roku 1999 jest Starostwo Powiatu Czarnkowsko-Trzcianeckiego. 14 października 2005 r. placówka zmieniła nazwę na Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Henryka Sienkiewicza.
Okazała jest willa u zbiegu ulic Sikorskiego i Fabrycznej. Wybudowana w 1905 roku posiadała i posiada do dziś cechy secesyjne. Przed II wojną światową była to rodzinna rezydencja miejscowego fabrykanta Adolfa Levyego. Tuż za obiektem w głębi ulicy Fabrycznej znajdowała się jego fabryka, która produkowała meble. Zakład ten, pod nazwą Pilskie Fabryki Mebli, funkcjonował po II wojnie światowej jako obiekt państwowy, aż do końca XX wieku.
Obecnie we wspomnianej willi mieszczą się: Biblioteka Pedagogiczna i Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. Nad wejściem do budynku, w dwóch oknach, znajdują się witraże.
Budynek obecnego Liceum Ogólnokształcącego im. St. Staszica wzniesiono dla potrzeb oświatowych społeczności katolickiej w 1895 roku. W latach dwudziestych XX wieku został on gruntownie przebudowany do niemal obecnych kształtów. Bryła budynku jest odbiciem przedwojennej tendencji budownictwa oświatowego. Jedyna różnica polega na przebudowie poddasza oraz zmianie dachu ze spadzistego na płaski.
Podczas II Wojny Światowej obiekt pełnił funkcje szpitala dla potrzeb walczącej armii niemieckiej. Od zakończenia wojny do dnia dzisiejszego w obiekcie mieści Liceum Ogólnokształcące.
Budynek wzniesiono w 1880 r. wg planów radcy budowlanego Graeve jako szkołę dla chłopców Hohere Knabenschule). Późniejszych latach miescił się tam Zakład Przygotowawczy (Praeparandenanstalt). Szpital miejski do byłego budynku Zakładu Przygotowawczego przeniesiono oficjalnie 12.02.1924 r. W 1926 r. urządzono w nim oddział chirurgiczny pod kierownictwem doktora Mohra.
W 1927 r. budynek szpitala rozbudowano kosztem 91 978 marek.
W kolejnych dekadach szpital rozwijał się wraz z miastem. Obecnie szpital Powiatowy w Trzciance jest nowoczesną placówką, posiadającą kompleks kilku budynków.
Bliskie sąsiedztwo Noteci spowodowało, że od zamierzchłych czasów Biała była ważnym ośrodkiem. W latach 1245-1727 należała do możnego rodu Czarnkowskich, którzy w XVII wieku zbudowali tu zamek. Obiekt ten został niestety w XIX wieku rozebrany, ale w miejscu gdzie stał zachowała się oficyna zamkowa (XVIII wiek) oraz fragment parku z pomnikowymi drzewami.
Na śluzę „Nowa” dojechać można drogą wśród łąk (utwardzony około 2 m odcinek). Śluza została zbudowana w XIX wieku. W 2007 r. wykonano na niej kapitalny remont. Jest to śluza jednokomorowa o wymiarach 57,4 x 9,6 m. Wysokość spadu ok. 2 m. Po obu stronach śluzy stoją budynki mieszkalne, w których kiedyś mieszkały rodziny pracowników obsługujących obiekt.
Ponadto, na terenie miasta i gminy Trzcianka warto zobaczyć:
- park pałacowy z pierwszej połowy XVIII wieku o pow. 6,5 ha przy ul. Tetmajera;
- przebudowane lamusy tkackie przy ul. Mochnackiego – domy przełomu XVIII/XIX wieku;
- dawny żydowski „Dom nauki i Modlitwy” (Bejt Ha Midrasz) z 1869 r. przy ul. Wita Stwosza 2;
- domy kalenicowe z pierwszej połowy XIX wieku przy ul. S. Żeromskiego;
- nadnoteckie łęgi stanowiące siedliska tysięcy ptaków, owadów i zwierząt;
- ścieżki przyrodniczo – dydaktyczne w Nadleśnictwie Trzcianka: „Pańska Łaska” (4 km) i „Nad Bukówką” (4,5 km);
- rezerwat przyrody w okolicach Rychlika o powierzchni 2,5 ha ze stawem piętrzącym wodę, ruinami starego folusza oraz pomnikowymi sosnami, dębami, bukami, jesionami, wiązami, jaworami, klonami i jodłami;
- bogaty starodrzew na terenie byłego trzcianeckiego cmentarza ewangelickiego;
- kapliczkę cmentarną z I połowy XIX wieku na cmentarzu parafialnym wraz z przyległym lapidarium (ul. P. Skargi);
- pozostałości zabytkowych założeń parkowych (Niekursko, Dłużewo);
- wiejskie obiekty budownictwa sakralnego: kościoły (Nowa Wieś, Radolin, Stobno, Łomnica, Pokrzywno, Niekursko, Rychlik, Siedlisko, Przyłęki, Biernatowo) i kapliczki wyposażone w zabytki sztuki sakralnej (Łomnica, Biała, Teresie, Niekursko);
- zabytki budownictwa wiejskiego (Biernatowo, Runowo, Nowa Wieś, Teresie, Smolarnia);
- zabytkowe cmentarze wiejskie (ponad 40 na terenie całej gminy);
- historyczne układy urbanistyczne wsi: zabudowa miejska (Radolin), owalnica (Nowa Wieś), ulicówka (Teresie), wielodrożnica (Biała).